Tiêu chuẩn của một dược liệu dùng làm thuốc
Contents
Nội dung của một tiêu chuẩn dược liệu
Tiêu chuẩn của một dược liệu bao gồm nhiều chỉ tiêu khác nhau. Tùy theo trình độ phát triển khoa học của một thời kì từng quốc gia và khu vực và đối với từng dược liệu cụ thể mà các nội dung của tiêu chuẩn các yêu cầu của những chỉ tiêu có thể thay đổi
Các chuyên luận về nguyên liệu làm thuốc có nguồn gốc tự nhiên gồm các nội dung chủ yếu sau:
Định nghĩa
Tên thông dụng của dược liệu, tên khoa học của dược liệu, định nghĩa về dược liệu, tên thông thường và tên khoa học của các loài cây cung cấp dược liệu đó
Đặc điểm cảm quan
Mô tả các đặc điểm hình thái, thể chất, màu sắc, mùi vị của dược liệu.
Đặc điểm của vi học
Mô tả các đặc điểm hiển vi của dược liệu, đặc điểm của vi phẫu và bột dược liệu.
Các hằng số vật lí
Yêu cầu về cá chỉ số vật lí hóa học của nguyên liệu thường là các phần lấy ra từ nguyên liệu thực vật như chất béo tinh dầu nhựa sáp.. thay thế cho các đặc điểm vi học, và một phần các tiêu chuẩn thử tinh khiết của các dược liệu là các cơ quan thực vật.
Định tính
Các phản ứng hóa học, hay các phương pháp hóa lý được dùng để xác định dược liệu
Thử tinh khiết
Mô tả một yêu cầu về độ tinh khiết của một dược liệu như là tạp chất độ ẩm, độ tro…
Xác định hàm lượng
Phương pháp xác định hàm lượng hoạt chất hay một nhóm hợp chất trong dược liệu, yêu cầu về hàm lượng cần đạt được của dược liệu.
Chế biến
Một số dược liệu có nhiều cách chế biến khác nhau. Dược điển sẽ quy định cách thức chế biến chính thức của dược liệu.
Yêu cầu cho tiêu chuẩn của một dược liệu
Một tiêu chuẩn dược liệu khi được áp dụng sẽ có tính pháp lý. Vì vậy khi xây dựng một tiêu chuẩn cần phải cân nhắc kĩ lưỡng khả năng áp dụng thực tế của những yêu cầu hay giới hạn đặt ra cho từng chỉ tiêu cho sát hợp với thực tế trong xu hướng phát triển và nâng cao.
Yêu cầu chung cần đạt được của một tiêu chuẩn là: xác định đúng dược liệu, phát hiện được những giả mạo, nhầm lẫn của dược liệu. Đánh giá đúng được chất lượng của dược liệu. Đảm bảo được hiệu quả sử dụng và tính an toàn của dược liệu.
Một tiêu chuẩn tốt cho dược liệu cần phải đáp ứng những yêu cầu sau:
Tính đại diện
Đại diện cho phần lớn các mẫu dược liệu có thể thu được từ cây thuốc
Tính hiện đại
Áp dụng được những thành tựu khoa học công nghệ mới nhất tiên tiến để đánh giá tốt hơn chất lượng của dược liệu
Tính khả thi
Các phương pháp mà chúng ta đề ra có thể được áp dụng được trong điều kiện cơ sở vật chất và hạ tầng hiện có của đa số các cơ sở áp dụng tiêu chuẩn đó. Các quy định, giới hạn của các chỉ tiêu phải phù hợp với yêu cần thực tế hiện nay.
Việc xây dựng tiêu chuẩn và phương pháp kiểm nghiệm cho dược liệu là yêu cầu bức thiết đặt ra đối với ngành y tế và cả những cơ sở sản xuất dược phẩm.