Phổ tác dụng của metronidazon

Metronidazol là một dẫn chất 5 – nitro – imidazol, có phổ hoạt tính rộng trên động vật nguyên sinh như amip, Giardia và cả trên vi khuẩn kị khí.

Metronidazol là một thuốc rất mạnh trong điều trị nhiễm động vật nguyên sinh như Entamoeba histolytica, Giardia lamblia,Trichomonas vaginalis. Metronidazol có tác dụng diệt khuẩn trên cả Bacteroides, Fusobacterium và các vi khuẩn kỵ khí bắt buộc khác, nhưng không có tác dụng trên vi khuẩn ái khí. Metronidazol cũng bị kháng trong một số ít trường hợp.

Chỉ định của thuốc

Dùng trong điều trị các trường hợp nhiễm Trichomonas vaginalis, Entamoeba histolytica (thể cấp tính ở ruột và thể áp xe gan), Dientamoeba fragilis ở trẻ em, Giardia lamblia và Dracunculus medinensis. Trong khi điều trị bệnh nhiễm Trichomonas cũng cần điều trị cho cả nam giới.

 Dùng điều trị nhiễm khuẩn nặng do vi khuẩn kỵ khí nhạy cảm như nhiễm khuẩn ổ bụng, nhiễm khuẩn phụ khoa, nhiễm khuẩn da và các cấu trúc da, nhiễm khuẩn hệ thần kinh trung ương, nhiễm khuẩn huyết và viêm màng trong tim. Phối hợp với uống kháng sinh neomycin, hoặc kanamycin để phòng ngừa khi phẫu thuật ở người phải phẫu thuật đại trực tràng và phẫu thuật phụ khoa.

Chống chỉ định của thuốc: có tiền sử quá mẫn với metronidazol hoặc các dẫn chất nitro-imidazol khác.

Thận trọng với thuốc

Metronidazol có tác dụng ức chế alcol dehydrogenase và các enzym oxy hóa alcol khác vì thế không nên uống rượu khi dùng thuốc, thuốc có phản ứng nhẹ kiểu disulfiram như nóng bừng mặt, nhức đầu, buồn nôn, nôn, co cứng bụng và ra mồ hôi. Metronidazol có thể gây bất động vi khuẩn Treponema pallidum tạo nên phản ứng dương tính giả của nghiệm pháp Nelson. Dùng liều cao thuốc điều trị các nhiễm khuẩn kỵ khí và điều trị bệnh do amip và do Giardia có thể gây rối loạn tạng máu và các bệnh thần kinh thể hoạt động.

Tác dụng không mong muốn

Thường gặp là buồn nôn, nôn, chán ăn, đau bụng, ỉa chảy, có vị kim loại khó chịu. Ít gặp là giảm bạch cầu, mất bạch cầu hạt, cơn động kinh, bệnh đa dây thần kinh ngoại vi, nhức đầu, phồng rộp da, ban da, ngứa.

Cách xử trí: Ngừng điều trị khi bị chóng mặt, lú lẫn, mất điều hòa, kiểm tra công thức bạch cầu ở người bị rối loạn tạng máu hoặc điều trị liều cao và kéo dài. Nên giảm liều ở người suy gan nặng. Do có độc tính với thần kinh và làm giảm bạch cầu, cần lưu ý khi dùng cho người bị bệnh ở hệ thần kinh trung ương. Người có tiền sử loạn tạng máu, cần báo trước cho người bệnh về phản ứng kiểu disulfiram, nếu dùng thuốc với rượu.

Liều lượng và cách dùng thuốc

Metronidazol có thể uống dưới dạng viên nén dùng cùng hoặc sau lúc ăn hoặc dạng dịch treo metronidazol benzoat (ít nhất uống 1 giờ trước khi ăn). Thuốc có thể đặt vào hậu môn, âm đạo, tiêm truyền (dung dịch 5 mg/ml), tốc độ truyền 5 ml/phút.

Dùng cho Bệnh do Trichomonas

Uống một liều duy nhất 2 g, hoặc dùng 7 ngày, mỗi ngày 3 lần, mỗi lần 250 mg. Cần điều trị cho cả người tình.

Bệnh do Giardia

Với người lớn: Uống 250 mg, ngày 3 lần trong 5 – 7 ngày hoặc uống một lần 2 g/ngày trong 3 ngày.

Với trẻ em: Uống 15 mg/kg/ngày, chia làm 3 lần, trong 5 – 10 ngày.

Dùng điều trị nhiễm vi khuẩn kỵ khí đường Uống: 7,5 mg (base)/kg, cho tới tối đa 1 g, cách 6 giờ/1 lần, cho trong 7 ngày hoặc lâu hơn.

Viêm loét dạ dày tá tràng do H. pylori

Uống 500 mg (base) 3 lần mỗi ngày, phối hợp thuốc bismuth subsalicylat hoặc bismuth subcitrat keo và các kháng sinh khác như ampicilin hoặc amoxicilin, trong 1 – 2 tuần.

Dự phòng nhiễm khuẩn kị khí sau phẫu thuật: 20 – 30 mg/kg/ngày chia làm 3 lần, 10 – 15 mg/kg, tiêm truyền trong 30 – 60 phút.

Tương tác thuốc

Metronidazol làm tăng tác dụng thuốc uống chống đông máu, đặc biệt warfarin, vì vậy tránh dùng cùng lúc.

Metronidazol có tác dụng kiểu disulfiram. cho nên không dùng đồng thời 2 thuốc này để tránh tác dụng độc trên thần kinh như loạn thần, lú lẫn.

Dùng đồng thời metronidazol và phenobarbital làm tăng chuyển hóa metronidazol nên metronidazol thải trừ nhanh hơn hạn chế không dung hai thuốc này với nhau.

Dùng metronidazol cho người bệnh đang có nồng độ lithi trong máu cao (do đang dùng lithi) sẽ làm nồng độ lithi huyết thanh tăng lên và gây độc.