Chế biến mã tiền

Vị thuốc mã tiền là hạt của quả cây mã tiền Strychnos-nũ-vomica. Họ mã tiền- Loganiaceae

Chế biến sơ bộ:

Thu hái quả già, bổ ra lấy hạt, bỏ hạt lép hạt non. Phơi nắng hoặc sấy nhẹ ở nhiệt độ từ 50-60 độ C đến khi khô hoàn toàn. Độ ẩm không quá 12%.

Chế biến cổ truyền

Mục đích của việc chế biến cổ truyền là làm giảm độc tính cho vị thuốc. Mã tiền có độc tính mạnh là do strychnin chế biến nhằm giảm độc tính phân hủy strychniin thành chất độc tính thấp. Phương pháp làm giảm độc:

Sử dụng sự tác động của nhiệt độ cao khoảng 200-250 độ C. Dùng phương pháp sao cách cát hoặc rán trong dầu thực vật.

Sử dụng dầu thực vật là dung môi có độ phân cực thấp có thể hòa tan alcaloid dạng base, dử dụng phụ liệu có tác dụng làm giảm độc tính như cam thảo đậu đen đậu xanh. Loại bỏ cây mầm phần chứa hàm lượng chật độc cao.

Mục đích nữa của của việc chế biến thuốc là chuyển dạng sử dụng mã tiền sống chỉ được dùng ngoài, mã tiền chế được dùng bên trong chế thành bột.

Phương pháp chế biến

Việc chế biến theo kinh nghiệm.

Sao cách cát

Ngâm hạt mã tiền trong nước lạnh khoảng 36-48 giờ cho mềm. Luộc sôi, cạo bỏ vỏ, cắt bỏ cây mầm. Sấy khô ở nhiệt độ 60-70 độ C sau đó tiến hành sao. Sao cho cát nóng già khoảng 100 độ C rồi cho hạt mã tiền vào đảo đều nhanh đến khi mảnh hạt hơi phồng lên có màu vàng cánh gián đều từ trong lòng hạt thì lấy ra sàng bỏ cát sát lại cho sạch, nhiệt độ cát khoảng 200-250 độ C. Tiêu chuẩn thành phẩm vị thuốc có màu vang đậm, và có vị đắng nhẹ.

Rán với dầu thực vật

Dầu thường dùng là dầu thực vật dầu lạc hoặc dầu vứng, theo tỷ lệ 1kg dược liệu dùng 500-600ml dầu. Ngâm hạt mã tiền trong nước vo gạo 3 ngày đêm mooic ngày thay nước một lần, sau đó rửa sạch cạo bỏ vỏ, cắt bỏ cây mầm, bỏ hạt. Tiến hành rán: đun sôi dầu, cho hạt mã tiền vào đun, tiếp tục cho đến khi hạt nổi lưng chừng có màu vàng cánh gián thì vớt ra. Để nguội sau đó lau sạch dầu bằng giấy bản. Tiêu chuẩn của thành phẩm vị thuốc phải có màu vàng cánh gián đậm, có vị đắng nhẹ. Ngoài ra người ta có thể chế mã tiền với đậu đen đậu xanh và cả dịch nước cam thảo. Khi dùng vị thuốc thì tán thành bột mịn.

Sự biến đổi thành phần hóa học

Thành phần hóa học của cây mã tiền chủ yếu là alcaloid ít nhất la 1,2% tính theo strychnin ngoài ra confcos cả brucin và một số chất khác như loganin. Các bộ phận khác nhau của cây mã tiền có hàm lượng alcaloid khác nhau vỏ hạt chứa 0,75%, nôi nhũ chứa 1,5%.

Sự biến đổi về thành phần hóa học: so sánh mẫu chế biến với mẫu sống thì hàm lượng alcaloid toàn phần giảm khoảng 18-23%, riêng strychnin thì giảm khoảng 20-67% so với mẫu sống. Thành phần của các phương pháp chế biến khác nhau thì có hàm lượng alcaloid và strychnin khác nhau, qua từng giai đoạn chế biến thì hàm lượng của alcaloid giảm dần. NHiệt độ càng cao thì hàm lượng của alcaloid và strychnin ngày càng giảm.