Tạng phế trong học thuyết tạng tượng

Tạng phế như cái lọng nàu hồng nằm trong lồng ngực, theo y học hiện đại thì phế chính là hai lá phổi. chức năng của tạng phế được nghiên cứu như sau:

Phế chủ khí

Phế có chức năng hô hấp có khả năng tiếp nhận khí trời sau đó diễn ra quá trình trao đổi khí thải thán khí và hấp thu dưỡng khí chính vì thế chức năng của phế là cung cấp dưỡng khí cho các tạng phủ và các tổ chức trong cơ thể.

Phế trợ tâm chủ việc trị tiết, tức là quản lý rành mạch sự hoạt động có quy luật của các tạng phủ đồng thời giúp tâm tàng thần tốt.

Phế hợp bì mao tức là phế có khả năng đóng mở lỗ chân lông ở da, bình thường lỗ chân lông đóng mở để điều tiết thân nhiệt và thải trừ một phần cặn bã của sự chuyển hóa chính là mồ hôi. Khi lạnh thì lỗ chân lông đóng lại, khi nóng thì mở ra, sự đóng mở đó được phế chi phối.

Chính vì vậy công năng của phế có liên quan đến da và lông, nếu khí phế sung túc thì quá trình đóng mở tấu lí diễn ra bình thường nhưng nếu có yếu tố ngoại tá xâm phạm vào tấu lý sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến phế gây ra tình trạng phế hư hoặc phế thực làm cho cơ thể mắc các chứng ho đờm suyễn. Ngược lại những bệnh ở phần phế cũng ảnh hưởng đến khai hợp tấu lý ở phần biểu. Những thuốc có liên quan là thuốc giải biểu, chỉ ho, hóa đờm, bình suyễn, thuốc bổ khí.

Phế chủ thông điều thủy đạo

Phế có chức năng điều chính các phần thủy dịch trong suốt trong cơ thể liên quan đến chức năng tỳ vận hóa nước, phế được coi là nguồn nước trên giúp cho thận thủy thanh lọc được bình thường. Nếu chức năng này kém sẽ dẫn đến phù nền thuốc có liên quan đến là thuốc kiện tỳ lợi thủy thẩm thấp thuốc chỉ ho hóa đờm.

Khí phế chủ túc giáng:

Khí phế luôn có xu hướng đi xuống dưới giúp cho chức năng thông điều thủy đạo, nếu khí đi lên trên gây ra các chứng ho hen, suyễn tức, các thuốc có liên quan là thuốc hành khí, hạ khí, thuốc chỉ ho, bình suyễn hóa đờm.

Khí phế chủ thanh: Âm thanh và tiếng nói của con người bị ảnh hưởng trực tiếp bởi khí phế. Khí phế tốt thì tiếng nói khỏe mạnh khí phế kém thì tiếng nói trầm khàn, yếu ớt hoặc nói không ra tiếng. Trong trường hợp bị câm cũng liên quan đến chức năng khí phế chủ thanh.

Phế khai khiếu ra mũi:

Trạng thái của phế được thể hiện ra bằng đường mũi, nếu phế tốt thì hơi thở qua mũi nhịp nhàng, phế nhiệt thì hơi thở qua mũi nóng, mũi đỏ.. Phế tắc cánh mũi phập phồng phế hư thì hơi thở ngắn, cánh mũi xẹp hay thở dài. có loại thuốc thích hợp đối với từng chứng bệnh cụ thể như phế nhiệt thì dùng thuốc thanh nhiệt tân lương giải biểu…

Một số bệnh lí của phế:

Phong tà nhập phế cơ thể biểu hiện sợ lạnh, sốt cao đau đầu, ho sổ mũi đau toàn thân nên dùng thuốc giải biểu kiêm chỉ ho.

Phế âm hư: ho ít đờm, trong đờm có tia máu, lưỡng quyền hồng, sốt về chiều nóng âm ỉ trong xương nên dùng thuốc bổ âm kiêm chỉ ho hóa đờm chỉ huyết.