Methylprednisolon

Tác dụng của thuốc

Methylprednisolon là một glucocorticoid,  là dẫn xuất của prednisolon, có tác dụng đặc trưng của nhóm glucocorticoid là: chống viêm, chống dị ứng và có khả năng ức chế miễn dịch.

Chỉ định của thuốc

Methylprednisolon được dùng trong những trường hợp viêm như: Viêm khớp dạng thấp, lupus ban đỏ hệ thống; viêm động mạch thái dương, hen phế quản, viêm loét đại tràng mạn. Bệnh giảm bạch cầu hạt, những bệnh dị ứng nặng gồm cả sốc phản vệ; dùng trong điều trị ung thư, như bệnh leukemia cấp tính, u lymphô, ung thư vú và ung thư tuyến tiền liệt. Methylprednisolon còn được chỉ định trong điều trị hội chứng thận hư nguyên phát.

Chống chỉ định của thuốc

Bệnh Nhiễm khuẩn nặng, trừ sốc nhiễm khuẩn và lao màng não.

Quá mẫn với methylprednisolon.

Có Thương tổn da do virus, nấm hoặc lao.

Ðang dùng vaccin virus sống.

Thận trọng khi dùng thuốc

Sử dụng thận trọng ở người bệnh loãng xương, người mới nối thông mạch máu, rối loạn tâm thần, loét dạ dày, loét tá tràng, đái tháo đường, tăng huyết áp, suy tim và trẻ đang lớn.

Do nguy cơ có những tác dụng không mong muốn, sử dụng thận trọng corticosteroid toàn thân với người cao tuổi, với liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất có thể được.

Suy tuyến thượng thận cấp có thể xảy ra khi ngừng thuốc đột ngột sau thời gian dài điều trị hoặc khi có stress.

Tác dụng phụ của thuốc:

Thường gặp phải là: Mất ngủ, thần kinh dễ bị kích động. Rậm lông. Ðái tháo đường. Ðau khớp. Ðục thủy tinh thể, glôcôm. Chảy máu cam.

Ít gặp phải là:

Chóng mặt cơn co giật, loạn tâm thần, u giả ở não, thay đổi tâm trạng, mê sảng, ảo giác. Phù, tăng huyết áp. Trứng cá, teo da, thâm tím, tăng sắc tố mô. Loét dạ dày, buồn nôn, nôn, chướng bụng, viêm loét thực quản, viêm tụy.Yếu cơ, loãng xương, gẫy xương. Phản ứng quá mẫn.

Xử trí

Trong những chỉ định cấp, nên sử dụng thuốc với liều thấp nhất và trong thời gian ngắn nhất có hiệu lực lâm sàng.

Áp dụng chế độ điều trị tránh tác động liên tục của những liều thuốc có tác dụng dược lý.

Theo dõi, đánh giá định kỳ những thông số về loãng xương, tạo huyết, dung nạp glucose, những tác dụng trên mắt và huyết áp.

Dự phòng loét dạ dày và tá tràng bằng các thuốc kháng thụ thể H2 – histamin khi dùng liều cao methylprednisolon toàn thân.

Những người bệnh điều trị dài hạn với glucocorticoid cần dùng bổ sung calci để dự phòng loãng xương.

Những người có khả năng bị ức chế miễn dịch do thuốc cần được cảnh báo về khả năng dễ bị nhiễm khuẩn.

Trường hợp người bệnh sắp được phẫu thuật có thể phải dùng bổ sung glucocorticoid vì đáp ứng bình thường với stress đã bị giảm sút do ức chế trục đồi – tuyến yên – thượng thận.

Liều lượng và cách dùng

Xác định liều lượng theo cá nhân. Liều bắt đầu là: 6 – 40 mg mỗi ngày. Liều cần thiết để duy trì tác dụng điều trị mong muốn thấp hơn liều cần thiết để đạt tác dụng ban đầu, phải xác định liều thấp nhất có thể đạt tác dụng cần có bằng cách giảm liều dần từng bước cho tới khi thấy các dấu hiệu hoặc triệu chứng bệnh tăng lên.

Khi cần dùng những liều lớn trong thời gian dài, liệu pháp dùng thuốc cách ngày sau khi đã kiểm soát được tiến trình của bệnh, sẽ ít ADR hơn vì có thời gian phục hồi giữa mỗi liều.

Trong liệu pháp cách ngày, dùng một liều duy nhất thuốc cứ 2 ngày một lần. Thường vào buổi sáng theo nhịp thời gian tiết tự nhiên glucocorticoid.

Cơn hen cấp tính: Methylprednisolon 32 – 48 mg mỗi ngày, trong 5 ngày, sau đó có thể điều trị bổ sung với liều thấp hơn trong một tuần. Khi khỏi cơn cấp tính, thuốc được giảm dần nhanh.

Những bệnh thấp nặng: Lúc đầu, thường dùng methylprednisolon 0,8 mg/kg/ngày chia thành liều nhỏ, sau đó điều trị củng cố dùng một liều duy nhất hàng ngày, tiếp theo là giảm dần tới liều tối thiểu có tác dụng.

Viêm khớp dạng thấp: Liều bắt đầu là 4 đến 6 mg mỗi ngày. Trong đợt cấp tính, dùng liều cao hơn: 16- 32 mg/ngày, sau đó giảm dần nhanh.

Hội chứng thận hư nguyên phát: Bắt đầu, dùng những liều methylprednisolon hàng ngày 0,8 – 1,6 mg/kg trong 6 tuần, sau đó giảm dần liều trong 6 đến 8 tuần.

Dị ứng nặng, diễn biến trong thời gian ngắn: Tiêm tĩnh mạch 125 mg, cứ 6 giờ tiêm một lần.

Tương tác thuốc

Methylprednisolon gây cảm ứng enzym cytochrom P450, và là cơ chất của enzym P450 3A, do đó thuốc này tác động đến chuyển hóa của, erythromycin, phenobarbital, phenytoin, carbamazepin, ketoconazol, rifampicin.

Phenytoin, phenobarbital, rifampin và các thuốc lợi tiểu giảm kali huyết có thể làm giảm hiệu lực của methylprednisolon.