Bệnh gút và điều trị bệnh gút

Bạn biết gì về bệnh gút?

Gút là bệnh gây ra do sự lắng đọng các tinh thể monosodium trong tổ chức, hoặc do sự bão hoà axit uric trong dịch ngoại bào.

Biểu hiện của bệnh gút

Các đợt viêm khớp hoặc viêm tổ chức cạnh khớp và hay tái phát.
Có sự lắng đọng muối urat trong các tổ chức như: sụn, xương, phần mềm, ổ khớp gọi là hạt tophi. Tăng nồng độ axit uric trong máu. Lắng đọng muối urát ở thận gây suy thận.
Rối loạn chuyển hoá trong bệnh gút là tăng axit uric máu [axit uric máu tăng gấp 2 lần độ lệch chuẩn (±SD), ở nam thường >7 mg/dl ở nữ > 6 mg/dl]. 

Bệnh Gút chủ yếu gặp ở nam giới, tỉ lệ mắc bệnh cao nhất ở độ tuổi trên 40, bệnh ít khi xảy ra ở người trẻ, nam giới, ở nữ ít khi xảy ra trước tuổi mãn kinh. Tỉ lệ bệnh nhân nam chiếm khoảng 90% các trường hợp bị bệnh. Tần suất bệnh vào khoảng 0,1-0,2%  trên tổng số bệnh nói chung; 0,4-5% tổng số bệnh khớp. 

Bệnh có tỉ lệ cao ở những nước có nền kinh tế phát triển, có liên quan đến mức sống, chế độ dinh dưỡng. Tăng axit uric máu chiếm khoảng 5% người lớn,  tuy nhiên chỉ có khoảng < 25% số người tăng axit uric máu xuất hiện bệnh gút.

Các triệu chứng lầm sàng

Cơn gút cấp tính điển hình gồm các đặc điểm sau: Viêm khớp xảy ra đột ngột, hay xảy ra vào ban đêm, các triệu chứng viêm khớp đạt đến mức tối đa chỉ sau vài giờ, cường độ đau dữ dội, tăng cảm khi sờ mó, những cử động dù nhỏ cũng có thể gây đau hơn cho người bệnh, thời gian cơn gút cấp tính kéo dài từ vài ngày đến 10 ngày. Sau đó biểu hiện viêm khớp dần mất đi, đôi khi diễn biến của viêm khớp không liên quan đến các thuốc điều trị, da vùng  ở khớp viêm sưng, nề, nóng, đỏ, căng bóng, tăng nhạy cảm do giãn mạch máu ở lớp nông.
Một số triệu chứng khác: sốt vừa hoặc sốt cao, bạch cầu tăng, tốc độ máu lắng tăng cao.  Trong dịch khớp có nhiều bạch cầu, soi tìm thấy các tinh thể urat trong các bạch cầu, đôi khi thấy các tế bào hình chùm nho.

Cơn gút không điển hình diễn biến trong thời gian dài có những cơn đau khớp nhẹ, kéo dài nhiều năm, nhiều tháng, 20% số trường hợp viêm khớp mở đầu ở khớp khác không phải viêm khớp ngónbàn tay: viêm khớp ngón, cổ chân đôi khi ở chi trên. 5% số trường hợp viêm nhiều khớp chi dưới và không đối xứng có kèm theo sốt cao, bạch cầu tăng, viêm khớp nhạy cảm với colchicine. Đôi khi cócả viêm bao hoạt dịch, viêm gân, viêm bao cân, viêm các tổ chức cạnh khớp.Rồi viêm mống mắt, viêm dạ dày, viêm đại tràng, viêm tinh hoàn. Giữa các đợt viêm khớp cấp tính không có biểu hiện gì tại khớp, mà chỉ có tăng axit uric trong máu.  Nếu để bệnh diễn biến lâu ngày hoặc bệnh nặng thì các đợt viêm khớp cấp tính xuất hiện dày hơn, mức độ viêm nặng hơn.

Các tiêu chí chuẩn đoán bệnh gút

Tiêu chuẩn lâm sàng  khai thác bệnh sử có những đợt viêm khớp cấp tính, khởi đầu đột ngột, đau dữ dội, phục hồi hoàn toàn sau 1-2 tuần. Có hạt  gọi là tophi.

Tiêu chí cận lâm sàng

Axit uric máu tăng lớn hơn 416 μmol/lít ở nam và lớn hơn 360 μmol/lít ở nữ.
Tìm thấy tinh thể axit uric trong dịch khớp hoặc lắng đọng trong tổ chức  hoặc phát hiện bằng soi hoặc bằng phương pháp hoá học.

Điều trị bệnh gút như thế nào?

Điều trị  bệnh liên tục bằng colchicine liều thấp: 1 mg/24h có tác dụng làm giảm số cơn tái phát, nhất là trong trường hợp bệnh nhân viêm nhiều khớp và có nhiều cơn cấp tính tái phát .
Các thuốc làm giảm axit uric máu có 2 nhóm:
Thuốc tăng đào thải axit uric qua thận: có tác dụng ức chế sự tái hấp thu  của urat ở ống thận, dễ gây sỏi thận, cần cho liều nhỏ tăng dần, kết hợp uống nhiều nước và natri bicarbonate.
Probenecid (benemid): viên 0,5g; cho liều 2 viên/24h trong tuần đầu, tăng dần liều 0,5 g/một tuần nhưng không quá 2,0g/24 giờ.