Những điều cần lưu ý về thuốc metfomin.

Metformin là một thuốc chống đái tháo đường thuộc  nhóm biguanid, thuốc có cơ chế tác dụng khác với các thuốc chống đái tháo đường nhóm sulfonylurê. Không giống  với sulfonylurê, thuốc metformin không kích thích giải phóng insulin từ các tế bào beta tuyến tụy. Thuốc không có tác dụng hạ đường huyết ở những người không bị đái tháo đường. Ở người đái tháo đường, metformin  giúp làm giảm sự tăng đường huyết nhưng không gây tai biến hạ đường huyết (trừ trường hợp nhịn đói hoặc phối hợp thuốc hiệp đồng tác dụng).

Metformin làm giảm nồng độ glucose trong huyết tương, khi đang đói và sau bữa ăn, ở  nhữngngười bệnh đái tháo đường typ II (không phụ thuộc insulin).

Chỉ định của thuốc.

Trong điều trị bệnh đái tháo đường không phụ thuộc insulin (typ II): Ðơn trị liệu, khi không thể điều trị tăng glucose huyết bằng  các chế độ ăn đơn thuần.

Có thể dùng metformin đồng thời với một  thuốc sulfonylurê khi chế độ ăn và khi dùng metformin hoặc sulfonylure đơn thuần không có hiệu quả kiểm soát glucose huyết một cách đầy đủ.

Chống chỉ định cuả thuốc

Người bệnh đang có trạng thái dị hóa cấp tính, nhiễm khuẩn, bị  chấn thương (phải được điều trị đái tháo đường bằng insulin).

Giảm chức năng thận do bệnh thận, hoặc do  rối loạn chức năng thận ( có creatinin huyết thanh lớn hơn hoặc bằng 1,5 mg/decilít ở nam giới, hoặc lớn hơn hoặc bằng 1,4 mg/decilít ở phụ nữ), hoặc có thể do những tình trạng bệnh lý như  là trụy tim mạch, nhồi máu cơ tim cấp tính và nhiễm khuẩn huyết gây nên.

Người quá mẫn với metformin hoặc các thành phần khác.

Nhiễm acid chuyển hóa cấp hoặc mạn tính, có hoặc không có hôn mê (kể cả bị  nhiễm acid – ceton do đái tháo đường).

Bệnh gan nặng, bị  bệnh tim mạch nặng,  bị bệnh hô hấp nặng với giảm oxygen huyết.

Suy tim sung huyết, bị  trụy tim mạch, bị  nhồi máu cơ tim cấp tính.

Nhiễm khuẩn nặng,  bị nhiễm khuẩn huyết.

Những trường hợp mất bù chuyển hóa cấp tính, ví dụ những trường hợp  bị nhiễm khuẩn hoặc bị  hoại thư.

Người  đang mang thai (phải điều trị bằng insulin, không dùng metformin).

Phải ngừng tạm thời  dùng metformin cho người bệnh chiếu chụp X quang có tiêm các chất cản quang có iod vì  khi sử dụng những chất này có thể ảnh hưởng cấp tính chức năng thận.

Hoại thư,  bị nghiện rượu,  người thiếu dinh dưỡng.

Thận trọng khi dùng thuốc.

Ðối với người bệnh đang  dùng metformin, cần phải theo dõi đều đặn các xét nghiệm cận lâm sàng, kể cả định lượng đường huyết, để xác định liều metformin tối thiểu có hiệu lực. Người bệnh cần  phải được thông tin về nguy cơ bị  nhiễm acid lactic và các hoàn cảnh dễ dẫn đến tình trạng này.

Người bệnh cần được khuyến cáo về việc điều tiết chế độ ăn, vì dinh dưỡng điều trị là một khâu trọng yếu trong quản lý bệnh đái tháo đường. Ðiều trị bằng thuốc  metformin chỉ được coi là hỗ trợ, không phải để thay thế cho việc điều tiết chế độ ăn hợp lý.

Thuốc Metformin được bài tiết chủ yếu qua thận, nguy cơ gây  tích lũy và nhiễm acid lactic tăng lên theo mức độ suy giảm chức năng thận.

Thuốc Metformin không phù hợp để điều trị cho người cao tuổi, thường có suy giảm chức năng thận; do đó cần phải kiểm tra creatinin huyết thanh trước khi bắt đầu điều trị.

Phải ngừng điều trị với  thuốc metformin 2 – 3 ngày trước khi chiếu chụp X quang có sử dụng các chất cản quang chứa iod, và trong 2 ngày sau khi chiếu chụp. Chỉ dùng trở lại thuốc  metformin sau khi đánh giá lại chức năng thận thấy bình thường.

Không dùng metformin ở những người bệnh suy giảm chức năng gan.

Tác dụng phụ của thuốc.

Thường gặp là Chán ăn,  gây buồn nôn, nôn, ỉa chảy, gây  đầy thượng vị, táo bón, ợ nóng.

Ban, nổ mày đay, cảm thụ với ánh sáng.

Liều lượng

Liều duy trì thường dùng là 8 liều 50 mg/lần, ngày 2 lần (uống vào các bữa ăn sáng và tối). Một số người bệnh có thể dùng liều  850 mg/lần, ngày 3 lần (vào các bữa ăn).